Afgelopen zaterdag was ik in mijn moestuintje aan ’t rommelen toen me opviel dat K1, de bijenkast van manlief, veel geluid maakte. Dat maakte me wat ongerust. Het betekent zwerm-zin. De koningin wil op stap en gaat dan niet alleen. We waren dus gewaarschuwd. Maar omdat het al later op de dag was zou het zwermen niet vandaag gebeuren. Te laat en te koud.

Daags erna was manlief de haag aan ’t scheren toen het festijn van start ging. De bijen begonnen zich op het hekwerk voor de kasten te verzamelen. Het aantal groeide gestaag. Na manlief gehaald te hebben, de nodige spullen klaar gezet te hebben en mijn bijenpak te hebben aangetrokken, bekeken we het gebeuren van alle kanten. Toen er echt veel bijen op het raamwerk zaten besloten we, na enige discussie, om te proberen de bijen in een kleine kast te vegen voordat de hele zwerm zou vertrekken. We gingen ervan uit dat de koningin op het hekwerk zat om haar volk om zich heen te verzamelen.

Aldus gingen we aan de gang. Ik hield de bak op en manlief veegde zoveel mogelijk bijen in de kleine kast. Daarna bekeken we het geheel van een afstandje. Als we de koningin te pakken zouden hebben dan zouden alle bijen haar volgen. De kast in dus. Dat bleek anders te lopen. Alle bijen kropen geleidelijk aan uit de kast en verzamelden zich op een appelboompje naast de kast én op mij. De vraag was nu waar de koningin zat. In de appelboom óf op mij. We hadden nu wel een idee van de grootte van het volk. En zoals jullie kunnen zien was dat behoorlijk groot. We besloten om de bijen opnieuw in een kast te vegen maar een grotere was dan wel gewenst. Daarom leenden we een kast van onze neef die in de wei voor het huis eerder zijn bijen had staan. Dat is echter een flink stuk lopen, zeker als er haast is geboden. Manlief deed zijn best om dit zo snel mogelijk te doen. Intussen stond ik rustig in de wei te wachten met tig bijen op me. Ik voelde mijn imkershoed afzakken naar rechts en kon me alleen maar inbeelden hoeveel bijen daar inmiddels op zouden zitten. Gelukkig is manlief nooit te beroerd om foto’s en film te maken van spannende momenten. En dat deed hij nu dus ook. Daarom kunnen jullie dit gebeuren bekijken. Daar moet ik even bij opmerken dat je in zo’n geval niet bang hoeft te zijn voor stekende bijen. Een zwerm is een groep bijen die gaat verhuizen. En die verhuis betekent dat ze vol zitten met honing. Ze proberen zoveel mogelijk mee te nemen. En dan steken ze niet. “Ja hoor. Zeker!” Ik hoor het jullie denken. Maar dat is echt zo. Daarom heeft manlief geen bijenpak aangetrokken. Ik wel omdat dit nu eenmaal mijn gewoonte is wanneer we in de bijen werken.

Toen manlief eindelijk terug was ( hij heeft zich gehaast hoor maar het leek gewoon erg lang) en de kast zo goed als mogelijk in orde had gemaakt, veegden we de bijen opnieuw in de kast. Beginnend met de groepjes uit de kersenboom waarvan we dachten dat daar de koningin in zat. Vervolgens was ik aan de beurt. Het bleek lastig om zoveel bijen goed in de kast te krijgen maar het lukte. Sort of. Het gros zat erin. En toen was het wachten op het gedrag van de bijen. Wanneer de bijen buiten de kast naar binnen zouden gaan (nu vrijwillig) dan zat de koningin in de kast en was onze actie geslaagd. Wanneer de bijen echter uit de kast zouden stromen dan zat de koningin niet in de kast. Het was even spannend maar toch zaten de bijen bijen steeds minder op ons en meer en meer op de  kast. En na een tijdje kropen de bijen ín de kast. Opgelucht haalden we adem. De koningin zat ín de kast en vooralsnog was onze missie geslaagd. Tegen schemering zaten alle bijen erin. We sloten de kast. 

Drie dagen blijft hij nu dicht waarbij we ervoor zorgen dat de bijen voldoende voer hebben. Drie dagen. Dat is de tijd die de bijen nodig hebben om te ‘resetten’. De bijen kunnen dan verplaatst worden naar een plekje in de buurt zonder dat ze terug gaan naar hun oude kast of verder zwermen. Omdat ze naar hun mening weg zijn uit hun oude buurtje. Ze kunnen zich vanaf hun nieuwe plek opnieuw gaan oriënteren op fourageerplekken. 

Omdat wij drie bijenkasten meer dan voldoende vinden geven we deze bijen aan onze neef. Zo is iedereen blij. De bijen hebben een andere plek. Wij houden drie bijenvolken. En ons neefje heeft weer een volk waarmee hij verder kan imkeren.

‘Maar jullie volk is toch weg?’, hoor ik jullie zeggen. Dat klopt gedeeltelijk. Een zwerm bestaat nooit uit het hele bijenvolk. Er blijven altijd bijen achter in de oorspronkelijk kast waarbij de vertrekkende koningin ervoor zorgt dat er binnenkort nieuwe koninginnen geboren worden in het achterblijvende volk. Aan ons de taak om deze koninginnendoppen en de geboortes in de gaten te houden en ervoor te zorgen dat er niet meer dan twee koninginnen geboren worden. Twee koninginnen vechten zelf uit wie de kast mag regeren. Bij meer dan twee koninginnen is er kans op nog meer zwermlust. En zoveel bijen willen we niet kwijt.

Ons werk is daarom nog niet voorbij…